بعدی- مسئله سرزمین های بکر و آزاد کشور که می تواند به فرصت های اقتصادی تبدیل شود، همواره مورد توجه است، اما روند اجرای ایده ها در این حوزه خیلی سریع ارزیابی نمی شود. چندی پیش در اولین نشست تخصصی حوزه سیاست گذاری و توسعه استان مکران، علی عبدالعلیزاده نماینده ویژه رئیس جمهور در امور اقتصاد محور دریا گفت: سواحل مکران باید تبدیل به یک گردشگر شود. مرکز امثال “رئال مادرید” دبی هستند یا به جای آن به ایران می آیند.

بر اساس گزارش فردا، در این دیدار با تاکید بر اهمیت مکران به عنوان دروازه ایران به جهان، توسعه دریایی محور با توجه به موقعیت استراتژیک مکران در تجارت بین‌الملل ضروری اعلام شد. بدون التهاب ناشی از واکنش ها و اقدامات واکنشی، می توان محیطی آرام و آرام داشت. علیرغم این اظهارنظرهای امیدوارکننده و توسعه محور، این اولین بار نیست که مقامات دولتی تلاش می کنند بر دیپلماسی اقتصادی و استراتژیک یک منطقه خاص تأثیر بگذارند. کشور را برجسته کند. در واقع با توجه به اهمیت این حوزه ها و ناقص بودن طرح های مشابه، جای تعجب است که چرا دقیقاً چنین طرح هایی با شکست مواجه می شوند. در نهایت، یا اصلاً، چگونه می توان چنین طرح هایی را با موفقیت اجرا کرد? نصیر زکاری مدیر سابق بازرگانی و کارشناس ارشد برنامه ریزی و توسعه منطقه آزاد قشم در گفتگو با فرارو او به این سوالات پاسخ داد:

برخی از مناطق آزاد حتی یک ریال از منابع عمرانی کشور دریافت نکردند

نوسر به زاخاری فرارو گفت: «ایده ای به له پیشنهاد شدهیچ مشکلی در اجرا وجود ندارد. چنین فرصت هایی برای توسعه سواحل مکران از نظر شرایط آب و هوایی و فرصت های طبیعی وجود دارد. مثلاً آب و هوای شهر چابهار تقریباً با ایالت فلوریدا در آمریکا برابری می کند. بنابراین می تواند یک مرکز گردشگری دلپذیر و جذاب برای تعطیلات زمستانی باشد. بنابراین در این زمینه هیچ کمبودی نداریم، در یک کلام شرایط بسیار مساعدی داریم. اما برای اینکه این ایده به یک دارایی سودآور تبدیل شود، نیاز به سرمایه گذاری بزرگ داریم. این ایده با تعداد کم قابل اجرا نیست و نیاز به سرمایه کلان دارد. دولت هیچ گاه هزینه های اولیه را پرداخت نکرد. به عنوان مثال، زمانی که منطقه آزاد جبل علی در امارات راه اندازی شد، دولت ۳۰ میلیارد دلار هزینه کرد، زیرساخت ها را آماده کرد و سپس از سرمایه گذار دعوت کرد. هرکس به این منطقه بیاید و شرایط را ببیند تشویق به سرمایه گذاری می شود. زمانی که ما در مناطق آزاد شروع به کار کردیم، تقریبا هیچ درآمدی از سوی دولت تخصیص داده نشد. علاوه بر این، زمین هایی به مناطق آزاد برای فروش پول و ساخت جاده اختصاص داده شد“

وی افزود: حتی برخی از مناطق آزاد تاسیس شده (بانه، مریوان، قصرشیرین و …) به گونه ای شکل گرفت که مناطق آزاد قبلی به نفع این مناطق باقی ماندند و در مورد بودجه نیز به این مناطق تسهیلات دادند. مناطق به عنوان وام مورد نیاز است در واقع دولت حتی یک ریال هم در این فرآیند سرمایه گذاری نکرده است. شعارها می‌گویند فرصت‌های عظیمی که در همه بخش‌ها در اختیار ماست، نیازمند نقدینگی و سرمایه‌گذاری است تا تبدیل به دارایی‌های سودآور شود. قابل انجام است. در اوایل دهه ۱۳۵۰ خارجی ها به بررسی هایی مانند زمین شناسی در ایران پرداختند. در آن زمان ظرفیت های گردشگری زیادی در مناطق ساحلی جنوب وجود داشت و نیاز به انتقال سرمایه و جمعیت به این مناطق به نوعی مطرح شد. (چون در مناطق مرکزی کشورمان سطح آب زیرزمینی محدودی داریم که به زودی خودش را نشان خواهد داد). به هر حال این نظر وجود دارد که از این مهم غفلت شده است. این مشکلات ریشه دارد و صحبت از یک یا دو سال نیست، بلکه بسیار قدیمی است و برای تبدیل آن به یک دارایی مفید نیاز به منابع ارزی داریم.

سرمایه گذاری برای سواحل و مناطق خالی کشور باید بازنگری اساسی شود

این کارشناس ارشد توسعه ادامه داد: تنها راه توسعه سواحل و افزایش بهره وری این مناطق استفاده از سرمایه گذاری خارجی و استفاده از منابع و توانمندی های برتر از منابع و توان خودمان است که با این سرمایه گذاری می توان به چنین دستاوردی دست یافت. هدف و بازده بالا مشکل از نظر گردشگری این است که درآمد کشوری مانند ترکیه بالاست اسپانیا، ایتالیا و فرانسه سهم بالایی از کل گردشگری دارند. اما سهم ما مثل سود رستوران های استانبول نیست. بنابراین ما کاملاً از مزایای اقتصاد جهانی در حوزه گردشگری محروم هستیم. با اینکه هم جاذبه های طبیعی داریم و هم جاذبه های فرهنگی و تاریخی اما از آنها استفاده نکردیم. همه اینها نیاز به سرمایه گذاری و تعامل با دنیا دارد تا بتوانیم از جدول گسترده موجود در بخش گردشگری استفاده کنیم. اما در عمل چیزی عاید ما نمی شود و همه اینها به دلیل عدم سرمایه گذاری مناسب است که در کشور ما قابل مشاهده است.»

وی افزود: دستیابی به سرمایه گذاری برای سواحل و اراضی بایر کشور نیازمند بازنگری ریشه ای است، در سرمایه گذاری های فعلی نیز با محدودیت منابع مواجه هستیم، زمان برای تولید برق و مصرف برق در حال سپری شدن است، سرمایه لازم را ندادیم، نکردیم. وظایف خود را به درستی انجام دهیم، بنابراین در همه این زمینه ها به اقتصاد ملی بدهکار هستیم ما باید در زمینه های دیگر سرمایه گذاری اساسی کنیم. اینها کاستی های گذشته است و باید روی نتیجه این شرایط تمرکز کنیم.، چیزی به استثنای ورشکستگی اقتصاد داخلی؛ بنابراین باید هر چه زودتر برگردیم. در بسیاری از زمینه ها، سبک مدیریتی ما شبیه صاحب خودرویی است که روغن موتور را عوض نمی کند یا حتی مایع رادیاتور را عوض نمی کند یا سرویس های دوره ای را در طول زمان انجام نمی دهد. در واقع در همه زمینه ها کوتاه و به صرفه است و فقط از بنزین استفاده می کند. طبیعی است که بعد از مدتی نه تنها خودرو خراب می شود، بلکه باعث آسیب نیز می شود. متأسفانه سیستم زیرساخت ما دقیقاً مشابه این دستگاه است. از بخش آموزش گرفته تا بخش برق که به بودجه زیرساختی مورد نیازشان نرسیده است، ما فقط آدرس غلط می دهیم که فلان رهبر باید کاری می کرد یا نه. در بخش‌های مختلف تهاجم ساحلی مکران باید به پیشرفت، تغییر مسیر و ورود به مسیری دست یافت که به اهداف رسید. ما بار دیگر تاکید می کنیم که توانایی های ما کافی است، اما پول باید از طریق برنامه باشد.